Przeglądając
ostatnio zbiór przeróżnych plakatów filmowych, trafiłam
przypadkiem na niesamowite afisze będące dziełem polskich
artystów. Temat mnie zaciekawił. Zaczęłam więc szukać więcej
informacji na temat "polskiej szkoły plakatu". Swoją
prostotą, a zarazem pełne sarkazmu afisze cieszą się do tej pory
niezwykłą popularnością nie tylko w Polsce, ale głównie na
Zachodzie.
Reviewing
recent collection of various movie posters, I found an amazing
coincidence posters being the work of Polish artists. Topic got
interested me. So I began to look for more information about the
"Polish school of Poster." Its simplicity, yet full of
sarcastic posters enjoying so far very popular not only in Poland,
but mostly in the West.
 |
| Andrzej Pagowski, Czułe słówka (Terms of Endearment), 1985. |
Wszystko
zaczęło się na przełomie XIX/XX w. Artyści "Młodej Polski"
zainspirowani pracami Julesa Jules Chéret'a i Hénri
Toulouse-Lautrec'a zaczęli uprawiać tę formę sztuki. Plakaty
odzwierciedlały żywe zainteresowanie sztuką stosowaną,
szczególnie sztuką ludową.
It
all started at the turn of the nineteenth / twentieth century.
Artists "Young Polish" inspired by the works of Jules Jules
Chéret'a and Henri Toulouse-Lautrec began to also enjoy this form of
art. Posters reflected lively interest applied art, especially folk
art.
Po
odzyskaniu niepodległości ,centrum sztuki plakatowej przeniosło
się z Krakowa do Warszawy dzięki Tadeuszowi Gronowskiego i
Edmundowi Bartłomiejczykowi. Gronowski, używając opracowaną przez
siebie technikę rozpylania farby, stworzył wybitne plakaty w stylu
Art Deco. To jego plakat "Radion Sam Pierze", z czarnym
kotem, który wyskakuje biały z proszku do prania, zdobył nagrodę
na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu 1925 r.
Reprodukowany w Wielkiej Encyklopedii Brockhausa w 1933 r., został
uznany za jeden z wielkich plakatów pierwszej ćwierci XX w.
After
independence poster art center moved from Krakow to Warsaw thanks to
Tadeusz Gronowski and Edmund Bartłomiejczyk. Gronowski, using
technology developed for spray paint, created outstanding posters in
the style of Art Deco. It's his poster "Radiom Sam Pierze",
a black cat that pops up white with washing powder, won an award at
the International Exhibition of Decorative Arts in Paris, 1925,
reproduced in the Brockhaus Encyclopedia in 1933, was considered one
of the great posters first quarter of the twentieth century.
 |
Tadeusz Gronowski: Radion sam pierze, 1925
|
Po
wojnie, komuniści wykorzystywali plakaty do nawoływania do
odbudowy, jak i również do politycznej propagandy. Ludność jednak
pragnęła czegoś więcej niż sloganu. Projektanci afiszów stanęli
przed nie lada zadaniem. Z jednej strony, musieli zaspokoić
wymagania władz. Z drugiej zaś - spełnić krytycznie oczekiwania
nieposkromionego narodu. Pomimo śmierci wielu zasłużonych polskich
artystów podczas wojny, ci, którzy przeżyli (Tadeusz Gronowski,
Tadeusz Trepkowski, Eryk Lipiński czy Henryk Tomaszewski) zdołali
na nowo rozniecić zdolność twórczą charakteryzującą
przedwojenne pokolenie artystów.
After
the war, the Communists used the posters to call for reconstruction,
as well as to political propaganda. The population, however, wanted
something more than slogan. Designers posters faced quite a task. On
the one hand, to meet the requirements of the authorities. On the
other hand - to meet critical needs indomitable nation. Despite the
death of many eminent Polish artists during the war, those who
survived (Tadeusz Gronowski Tadeusz Trepkowski, Eric Lipinski and
Henryk Tomaszewski) managed to rekindle the creative ability
characterized the pre-war generation of artists.
 |
| Eryk Lipiński, Casablanca, 1947. |
 |
| Henryk Tomaszewki, Obywatel Kane (Citizen Kane), 1948, 1957. |
 |
| Jerzy Flisak, Rzymskie wakacje (The Roman Holiday), 1959. |
Złota
era polskiego plakatu rozpoczyna się w połowie lat 60. Polski
poster był tradycyjny, a zarazem nieprzewidywalny. Stał się głosem
ludzi odważnych, ale i poważnych. Władza, finansując sztukę,
starała się zrobić z plakatu medium informacji i politycznej
zachęty. Sztuka ta jednak stała się ironicznie nośnikiem
społecznego i politycznego krytycyzmu. Polskim artystom udało się
rozmazać linię odgraniczającą sztuki komercyjne i piękne.
Golden
era of Polish poster begins in the mid-60s. Polish poster was
traditional, yet unpredictable. He became the voice of the people
brave, but serious. The authority funding the arts, trying to make
the poster a medium of information and political incentives. However,
this art has become an ironic social media and political criticism.
Polish artists managed to blur the line delimits commercial art and
beautiful.
 |
| Maciej Hibner, Nóż w wodzie (Knife in the Water), 1965. |
 |
| Bronisław Zelek, Ptaki (The Birds), 1965. |
 |
| Jerzy Flisak, Dziewczyna w hotelu (All in a Night's Work), 1963. |
W
1966 r. w warszawskiej "Zachęcie" odbyło się Pierwsze
Międzynarodowe Biennale Plakatu. Równocześnie w warszawskim Muzeum
Narodowym odbyła się duża retrospekcyjna wystawa plakatów. W tym
samym roku, Jan Lenica zdobył złoty medal za plakat "Wozzeck"
opery Albana Bera. Praca określana często jako "międzynarodowa
ikona lat 1960" oraz jako prekursor plakatu psychodelicznego i
jako emblematyczny plakat protestu. Dwa lata później, w 1968 r.
otwarto w pałacu w Wilanowie, działające do dziś muzeum plakatu.
To była pierwsza w świecie instytucja, poświęcona w całości
plakatowi.
In
1966, in Warsaw's gallery "Zacheta" held the first
International Biennial of the Poster. At the same time the National
Museum in Warsaw was a big retrospective exhibition of posters. In
the same year, John Lenica won the gold medal for the poster
"Wozzeck" by Alban Ber opera. Work is often referred to as
an "international icon of the 1960s" and the psychedelic
poster as a precursor and as emblematic poster protest. Two years
later, in 1968, opened at the Palace in Wilanow, working for a museum
poster. It was the world's first institution devoted entirely to
poster.
 |
| Jan Lenica, Wozzeck, 1964. |
Przedstawicielami
polskiej szkoły plakatu byli m.in. Roman Cieślewicz, Henryk
Tomaszewski, Jan Lenica, Walerian Borowczyk, Jan Młodeżeniec, Marek
Mosiński, Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy, Witold
Janowski, Wojciech Zamęcznik, Wojciech Fangor, Wiktor Górka, Józef
Mroszczak, Rosław Szaybo, Maciej Hibner Maciej Urbaniec, Jerzy
Treutler, Leszek Hołdanowicz, Tadeusz Trepkowski, Mieczysław
Wasilewski, Julian Palka, Andrzej Pagowski oraz Andrzej Klimowski
Representatives
of the Polish School of Posters were: Roman Cieslewicz, Henryk
Tomaszewski, Jan Lenica, Walerian Borowczyk, Jan Mlodezeniec, Marek
Mosinski, Franciszek Starowieyski, Waldemar Swierzy, Witold Janowski,
Wojciech Zamecznik, Wojciech Fangor, Wiktor Gorka, Jozef Mroszczak,
Roslaw Szaybo, Maciej Hibner Maciej Urbaniec, Jerzy Treutler, Leszek
Holdanowicz, Tadeusz Trepkowski, Mieczyslaw Wasilewski, Julian Palka, Andrzej Pagowski and Andrzej Klimowski.
 |
| Wiktor Górka, Cabaret, 1973. |
 |
| Jan Młodożeniec, Blue Velvet, 1987. |
 |
| Waldemar Świerzy, Nocny Kowboj (Midnight Cowboy), 1973. |
 |
| Andrzej Pagowski, Hair, 1980. |
 |
| Andrzej Klimowski, Nashville, 1978. |
 |
| Waldemar Świerzy, Psy wojny (The Dogs Of War), 1984. |
.JPG)
